17 років в Україні діє мораторій на відчуження земель сільськогосподарського призначення. Мораторій запроваджувався як тимчасовий захід, пов’язаний з потребою прийняття закону, який би регулював обіг земель. З року в рік дане питання піднімається політиками й експертами та кожного разу його розгляд відкладається. Чи є це проблемою? Очевидно, що так.
17 yıldır, Ukrayna’da tarım arazilerinin yabancılaştırılmasına ilişkin bir moratoryum yürürlüktedir. Moratoryum, arazi dolaşımını düzenleyecek bir yasanın kabul edilmesi ihtiyacına ilişkin geçici bir önlem olarak getirildi. Bu konu yıldan yıla politikacılar ve uzmanlar tarafından gündeme getiriliyor ve her seferinde görüşü erteleniyor. Bu bir sorun mu? Açıkçası öyle.
Devlet Geocadastre istatistiklerine göre, Ukrayna’daki tarım arazisi alanı 42,2 milyon hektar olup, bunun 41 milyon hektarı moratoryum kapsamındadır ve çoğu hissedir. Hisse sahiplerinin yaklaşık %78’i tarım işletmelerine arazi kiralamaktadır, çünkü büyük çoğunluğun ekme fırsatı yoktur. “Ukrayna’da tarım ve toprak ilişkilerinde reformların desteklenmesi” projesinin analistlerinin hesaplamalarına göre ( Kiev Ekonomi Okulu’ndaki MGO Kyiv Ekonomi Enstitüsü, proje Dünya Bankası tarafından finanse edilmektedir ), bugün itibariyle Türkiye’deki arazi sahipleri Ukrayna, piyasa işletilirse, kiradan 12 kat daha az alırlar. Buna göre, kiralamanın maliyeti, mevcut 37 yerine yılda hektar başına 455 dolar olmalıdır.
“Yabancılar ve oligarklar tüm toprakları satın alacak”
Yapılan sosyolojik araştırmalara göreKasım ayında Razumkov Merkezi, “Derecelendirme” grubu ve KMIS tarafından, ankete katılanların %72’si tarım arazilerinin satışına karşı ve sadece %13’ü satışı destekliyor. İnsanların endişe duymasının temel nedeni, boş arsaların büyük sermaye veya yabancı şirketler tarafından satın alınması korkusudur. Yetkili makamların toprak reformu konusunda ortak bir pozisyonunun olmaması da önemli bir rol oynamaktadır. Arazi piyasasına giriş yapılırken, yabancılar ve yabancı şirketler tarafından tarım arazilerinin satın alınmasının yasaklanması başta olmak üzere, kısıtlamaların getirilmesinin gerekli bir önlem olacağı konusunda genel bir anlayış vardır. “Tek elden” satılabilecek arsaların büyüklüğü konusunda anlaşmazlıklar başlıyor. Bu arazinin kime satılabileceğine dair herhangi bir pozisyon yok – münhasıran bireylere veya ayrıca tarım şirketlerine ve holdinglere.
Toprak sahiplerinin haklarının korunmasında da sorunlar vardır. Arsaların basıldığı vakalarının varlığı artık kimseye haber değil. Kaliteli çalışmaları belirli garantiler sağlayabilecek olan kolluk kuvvetleri ve yargı sistemlerindeki reformlar iyimserlik katmıyor. Bunun yerine, yasanın sizden yana olması, mülkiyetin korunacağı ve ihlal edilen hakların geri getirileceği anlamına gelmediği bir durumumuz var.
kaçırılan son tarih
Geçen yıl arazi üzerindeki moratoryumu sürdüren Konsey, Bakanlar Kurulu’nu “Tarım Arazilerinin Devri Hakkında Kanun” taslağını sunmaya mecbur etti. 2019’un ilk çeyreğinde hükümetin, moratoryumun kaldırılması ve tarım arazilerinin dolaşımına ilişkin kurallar getirilmesine ilişkin bir yasa tasarısını meclise sunması gerekiyordu. Bu, Kabine tarafından kaçırılan ilk son tarih değil. 2015 ve 2016’da Rada, hükümeti ilgili bir yasa taslağı sunmaya mecbur etti – sonuçları biliyoruz.
Konsey ve Kabine değil, Mahkeme
Şaşırtıcı bir şekilde, Yüksek Mahkeme moratoryuma son verebilir. Yargıtay Büyük Dairesi, savcılığın arsa takası (madencilik) sözleşmesinin geçerliliğine itiraz ettiği davayı ele almayı kabul etti. Kısacası, meselenin özü, LLC’nin ve bireysel takas edilen arsaların şimdiye kadar izin verilen “pay-paylaşım” planına göre değil, şu anda yasak olan ticari tarımsal üretim için arsalar olmasıdır.
Yargıtay’ın bir parçası olan Yargıtay Hukuk Mahkemesi, AİHM’nin Mayıs kararından sonra ortaya çıkan istisnai bir hukuki sorunu Büyük Daire’den çözmesini istiyor. Geçen yıl Mayıs ayında AİHM’nin “Zelenchuk ve Tsytsura/Ukrayna” davasında moratoryumu mülkiyet hakkının ve girişimcilik faaliyetlerini yürütme hakkının orantısız bir kısıtlaması olarak tanıdığını size hatırlatacağız. Şimdi iki karşıt yasal konumumuz var. Bir yanda, moratoryumu kuran Arazi Kanununun Geçiş Hükümlerinin normları var. Öte yandan AİHM kararları ve Ukrayna “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanması ve Uygulamalarının Uygulanmasına Dair Kanun” hükümleri bulunmaktadır.
Aslında, çarpışma basit değil, çünkü sadece hangi hukuk normlarının uygulanacağını seçmek değil, aynı zamanda Ukrayna’nın bugün itibariyle tüm sosyal ve ekonomik özelliklerini de hesaba katmak önemlidir.
Ne olacak?
Büyük Daire, moratoryumun yasallığını kabul ederse ve “eski” Yargıtay’ın vardığı sonuçlardan sapmazsa, herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Ancak aksi karar verilirse olayların gelişimi çok ilginç olabilir. Mahkemenin kararı açıkça emsal olabilir ve yeni benzer kararlar için bir itici güç olabilir. Toprak sahipleri ve potansiyel çiftçiler iş faaliyetlerini artırmaya teşvik edilecektir. Moratoryum arazilerinin takasına ilişkin anlaşmaların yapılması vakalarının daha sık hale gelmesi muhtemeldir.
Bunun yerine, hükümetin ve yasa koyucuların, bu tür faaliyetleri belirli bir kontrollü yönde yönlendirmek için hızla bir yasa geliştirmek ve geçirmekten başka seçeneği olmayacak.
Moratoryum kaldırılmalı mı?
Dünya Bankası’na göre, arazi piyasasının açılması Ukrayna’ya yıllık %1.6 GSYİH büyümesi getirebilir. Hisse sahipleri de daha fazla alacak, çünkü arazinin değeri artacak ve buna göre arazi kirası artacak. Bu tür ek infüzyonlar kesinlikle Ukrayna ekonomisi için gereklidir, bu nedenle arazi piyasasının başlatılması gerekiyor. Ancak ilk adım, arsa kadastrosunda kesinlikle tüm arsalar hakkında bilgi girmek olmalıdır. Ek olarak, yasal düzenlemenin eksikliklerini ve zayıf noktalarını belirlemek için pazarı ilk olarak belirli bir bölgede bir test formatında başlatmak makul bir adım olacaktır.
You may like