The Law of Ukraine “On the Prevention and Counteraction of Domestic Violence” entered into force more than a year ago. However, according to statistics, the situation with domestic violence in Ukraine has not changed radically.
Ponad rok temu weszła w życie Ustawa Ukrainy „O zapobieganiu i przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie”. Jednak według statystyk sytuacja z przemocą domową na Ukrainie nie zmieniła się radykalnie.
Według Ministerstwa Polityki Społecznej 70% kobiet spotkało się z przemocą, z czego 31% w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Policja Narodowa informuje, że 90% skarg na przemoc domową pochodzi od kobiet.
Co trzecia kobieta, która zasięga porady w sprawach rodzinnych naszego radcy prawnego, skarży się na przemoc domową. Większość z nich nie apeluje do policji. Ci, którzy przynajmniej raz odwoływali się do organów ścigania, skarżą się na ich nieskuteczność w radzeniu sobie z takimi sytuacjami.
Do chwili obecnej nasze prawodawstwo określa cztery szczególne środki zwalczania przemocy domowej, które wynikają z postanowień Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (Konwencja Stambulska). Podobne zasady obowiązują we wszystkich krajach europejskich będących sygnatariuszami niniejszej Konwencji.
Praca prewencyjna ze sprawcami
Jest to najważniejszy środek zapobiegania przemocy, ale w rzeczywistości nie ma zastosowania. Powodem jest to, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Ukrainy nie wydało jeszcze specjalnego zarządzenia, które regulowałoby procedurę rejestracji przestępców (choć projekt rozporządzenia jest rozpatrywany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Ukrainy od maja ub.r.).
Programy uzupełniające dla przestępców
Lokalna administracja państwowa i samorządy nie ustanowiły jeszcze programów, które muszą opierać się na istniejącym Modelowym Programie dla przestępców, zatwierdzonym Rozporządzeniem Ministerstwa Polityki Społecznej Ukrainy. Dlatego osoby stosujące przemoc nadal nie przechodzą specjalnych programów mających na celu korektę ich zachowania i stanu psychicznego.
Nakaz
pilnego zakazu Jednostka Komendy Głównej Policji wydaje sprawcy pilny zakaz. Wydawany jest tylko w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia ofiary w celu natychmiastowego zaprzestania przemocy w rodzinie na okres do 10 dni. Pilny zakaz może zawierać takie środki (jeden lub wszystkie): obowiązek opuszczenia miejsca zamieszkania pokrzywdzonego, zakaz wjazdu i przebywania w miejscu zamieszkania pokrzywdzonego, zakaz jakiegokolwiek kontaktu z pokrzywdzonym.
I znowu – ten środek w praktyce nadal nie działa. Powodem jest to, że skala oceny ryzyka przemocy domowej nie została jeszcze zatwierdzona. Bez tej skali ryzyka policjanci nie mogą wydać pilnego zakazu. Wprawdzie weszło już w życie rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy nr 654 „O zatwierdzeniu trybu wydawania wobec sprawcy pilnego zakazu przez upoważnione jednostki Narodowej Policji Ukrainy”. A według Policji Narodowej specjalne formularze oceny ryzyka zostały już wydrukowane.
Policjant może wydać pilny zakaz opuszczenia przez sprawcę miejsca zamieszkania tylko w przypadku wysokiego stopnia zagrożenia. Nakaz ten może zostać wydany, nawet jeśli takie mieszkanie jest jego (jej) prywatną własnością osobistą.
Wielu uczonych i prawników sprzeciwiało się wprowadzeniu pilnego zakazu. Odnoszą się do braku sądowego postępowania o jej wydanie oraz naruszenia praw majątkowych tzw. „sprawcy”. Oczywiście opinia ta ma sens, gdyż w pewnym stopniu jest sprzeczna z zasadą nienaruszalności prawa własności lokalu.
Niektórzy eksperci przewidują, że stróże prawa staną po stronie „ofiary”. Oznacza to, że policjanci nie poradzą sobie z rodzinnymi kłótniami, ale będą mogli wydać nakaz, aby sprawca opuścił wspólny dom. Sytuacje takie może sprowokować „pokrzywdzony” członek rodziny i ma to na celu rozwiązanie kwestii majątkowych lub wykreowanie negatywnego wizerunku „sprawcy” w innych sporach rodzinnych rozpatrywanych w sądzie.
Zakaz powstrzymywania
się Łatwiej. Zakaz zbliżania się do sprawcy działa w praktyce.
Zarządzenie takie nakłada na sprawcę jedno lub więcej ograniczeń czasowych, w szczególności zakaz przebywania w miejscu wspólnego zamieszkiwania z ofiarą; zbliżać się na pewien dystans do miejsca zamieszkania, nauki, pracy ofiary przemocy; zakaz osobistego i za pośrednictwem osób trzecich poszukiwania pokrzywdzonego, prowadzenia z nią korespondencji, rozmów telefonicznych.
W przeciwieństwie do pilnego zakazu, zakaz zbliżania się może być wydany tylko przez sąd na wniosek do 6 miesięcy. Takie wnioski są rozpatrywane w odrębnym postępowaniu do 72 godzin.
W takich przypadkach wnioskodawca musi udowodnić systematyczność przemocy i jej oddzielenie od konfliktu rodzinnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na zbieranie dowodów, w szczególności dowodów odwołań do organów ścigania, pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności administracyjnej za przemoc w rodzinie, zeznań świadków, nagrań audio, wideo itp.
Praktyka orzecznicza pokazuje, że w obwodzie lwowskim sądy pierwszej instancji rozpatrywały w latach 2018-2019 około 40 spraw o wydanie zakazu zbliżania się, a tylko w 12 przypadkach roszczenia skarżącego zostały odrzucone. Wskazuje to, że całkiem możliwe jest udowodnienie faktu przemocy i uzyskanie zakazu zbliżania się. Głównym na etapie postępowania sądowego jest pozyskanie profesjonalnego wsparcia prawnego. Co najważniejsze – ofiary przemocy w rodzinie mogą otrzymać bezpłatną pomoc prawną wtórną.
Należy zauważyć, że prawo nie przewiduje możliwości uchylenia restrykcyjnego przedawnienia, nawet w przypadku uznania osoby za niewinną popełnienia przestępstwa lub wykroczenia administracyjnego za przemoc w rodzinie. Jedynym sposobem rozwiązania takiego problemu może być uchylenie orzeczenia sądu w sprawie nowo odkrytych okoliczności.
Krajowa praktyka w zwalczaniu przemocy w rodzinie borykała się z wieloma problemami: opóźnieniem w opracowaniu i uchwaleniu odpowiednich regulaminów, programów, deklaratywnością poszczególnych ustaw oraz brakiem równowagi w zwiększonej odpowiedzialności za popełnianie przemocy w rodzinie oraz brakiem skutecznej prewencji. środki dla niego.
Dodatkowo niedoskonałość instrumentów prawnych przeciwdziałających przemocy domowej w praktyce jest uzupełniana brakiem profesjonalizmu funkcjonariuszy organów ścigania, którzy nie uwzględniają konkretnych sytuacji, a w niektórych przypadkach ignorują uzasadnione wyzwania i nie odróżniają konfliktu rodzinnego od domowego. przemoc.
Zakłada się, że kompleksowy system walki z przemocą będzie mógł w pełni działać i skutecznie zmniejszać odsetek przemocy w rodzinie dopiero po przyjęciu i wprowadzeniu odpowiednich programów profilaktycznych, czyli nie mniej niż dwa, trzy lata później.