Пройшло більше року з моменту набрання чинності Закону України «Про запобігання та протидію домашньому насильству». Проте, як свідчать статистичні дані, ситуація із домашнім насильством в Україні радикально не змінилася.
Minął ponad rok od wejścia w życie Ustawy Ukrainy „O zapobieganiu i zwalczaniu przemocy domowej”. Jednak, jak pokazują dane statystyczne, sytuacja z przemocą domową na Ukrainie nie zmieniła się radykalnie.
Według Ministerstwa Polityki Społecznej 70% kobiet doświadczyło przemocy, 31% z nich w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Policja Narodowa informuje, że 90% skarg dotyczących przemocy domowej pochodzi od kobiet.
Co trzecia kobieta, która zwraca się do naszej Izby Adwokackiej o konsultacje w sprawach rodzinnych, skarży się na przemoc domową.
Większość z nich nie kontaktuje się z policją. Ci, którzy choć raz zwrócili się do organów ścigania – skarżą się na ich nieskuteczność w rozwiązywaniu podobnych sytuacji.
Do chwili obecnej nasze prawodawstwo wyróżnia cztery specjalne środki zwalczania przemocy domowej, zapożyczone z postanowień Konwencji Stambulskiej o zwalczaniu przemocy domowej. Podobne normy obowiązują we wszystkich krajach europejskich, które podpisały niniejszą Konwencję.
PRACA PREWENCYJNA ZE SPRAWCĄ
Potężny środek zapobiegania przemocy, który w rzeczywistości nie jest stosowany. Wynika to z faktu, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Ukrainy nie przyjęło jeszcze odpowiedniego specjalnego rozporządzenia, które regulowałoby procedurę rozliczania przestępców (choć odpowiedni projekt rozporządzenia jest rozpatrywany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Ukrainy od tego czasu). maj ubiegłego roku).
SKIEROWANIE PRZESTĘPCY DO PROGRAMU DLA PRZESTĘPCÓW
Lokalna administracja państwowa i organy samorządu terytorialnego nie opracowały jeszcze odpowiednich programów opartych na istniejącym Modelowym Programie dla przestępców, zatwierdzonym Zarządzeniem Ministerstwa Polityki Społecznej Ukrainy. I dlatego nadal nie przechodzą specjalnych programów mających na celu korektę ich zachowania i stanu psychicznego.
PILNY NAKAZ
W przypadku bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ofiary, jednostka Komendy Głównej Policji wydaje sprawcy pilny zakaz zbliżania się w celu niezwłocznego zaprzestania przemocy w rodzinie na okres do 10 dni. Zakaz zbliżania się do osoby pokrzywdzonej może zawierać następujące środki (jeden lub wszystkie): obowiązek opuszczenia miejsca zamieszkania pokrzywdzonego, zakaz wjazdu i przebywania w jego miejscu zamieszkania, zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym w jakikolwiek sposób.
I znowu, to narzędzie nadal nie działa w praktyce. W końcu skala oceny zagrożenia przemocą w rodzinie, na podstawie której policjanci wydadzą pilny zakaz zbliżania się, nie została jeszcze zatwierdzona. Chociaż odpowiednie rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy nr 654 „W sprawie zatwierdzenia procedury wydania pilnego nakazu zatrzymania wobec sprawcy przez upoważnione jednostki Policji Narodowej Ukrainy” weszło już w życie i, jak informowano przez Policję Narodową wydrukowano już specjalne formularze oceny ryzyka.
Jedynie w przypadku wysokiego stopnia zagrożenia policja może wydać w trybie pilnym zakaz zbliżania się do opuszczenia przez sprawcę miejsca zamieszkania, nawet jeśli takie miejsce zamieszkania jest jego prywatną własnością osobistą.
Wielu uczonych i praktykujących prawników sprzeciwiało się wprowadzeniu pilnego zakazu zbliżania się, powołując się na brak trybu sądowego jego wydania oraz naruszenie praw majątkowych tzw. „sprawcy”. Niewątpliwie taka opinia ma sens, gdyż w pewnym stopniu stoi w sprzeczności z zasadą nienaruszalności prawa do posiadania mieszkania.
Niektórzy eksperci przewidują, że stróże prawa staną po stronie „ofiary”. Oznacza to, że bez szczegółowego wchodzenia w rodzinne kłótnie będą mogli wydać nakaz opuszczenia przez sprawcę wspólnego miejsca zamieszkania. Sytuacje takie mogą być sprowokowane przez członka rodziny „ofiary” i zmierzać do rozwiązania kwestii majątkowych lub stworzenia negatywnego wizerunku „sprawcy” w innych sporach rodzinnych rozpatrywanych w sądzie.
RESTRYKCYJNA RECEPTA
Z tym jest łatwiej. Zakaz zbliżania się do sprawcy już obowiązuje.
Przepis taki nakłada na sprawcę jedno lub więcej czasowych ograniczeń i zakazów, w szczególności zakaz przebywania w miejscu wspólnego zamieszkania z pokrzywdzonym; zbliżać się na określoną odległość do miejsca zamieszkania, nauki lub pracy ofiary przemocy; zakaz poszukiwania poszkodowanego osobiście i za pośrednictwem osób trzecich, prowadzenia z nim korespondencji i rozmów telefonicznych.
W przeciwieństwie do pilnego zakazu zbliżania się, nakaz ograniczający może być wydany wyłącznie przez sąd na wniosek pokrzywdzonego na okres do 6 miesięcy. Wnioski takie są rozpatrywane w odrębnym postępowaniu w ciągu 72 godzin.
Najważniejszą rzeczą, którą należy udowodnić wnioskodawcy w takich przypadkach, jest systematyczny charakter przemocy i jej oddzielenie od konfliktu rodzinnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na tworzenie bazy dowodowej, w szczególności dowodów odwołań do organów ścigania, pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności administracyjnej za popełnienie przemocy w rodzinie, zeznań świadków, nagrań audio i wideo itp.
PRAKTYKA SĄDOWA
Jak pokazuje praktyka sądowa, w obwodzie lwowskim sądy pierwszej instancji w latach 2018-2019 rozpatrywały około 40 spraw dotyczących wydania zakazu zbliżania się, a tylko w 12 przypadkach żądania skarżących zostały odrzucone. To pokazuje, że całkiem możliwe jest udowodnienie faktu przemocy i uzyskanie zakazu zbliżania się. Ważne jest zaangażowanie profesjonalnego wsparcia prawnego na etapie rozpatrywania sprawy przez sąd. Co najważniejsze, ofiary przemocy domowej mają prawo do bezpłatnej wtórnej pomocy prawnej.
Należy zauważyć, że ustawodawstwo nie przewiduje możliwości odwołania zakazu zbliżania się, nawet w przypadku uznania osoby za niewinną popełnienia przestępstwa lub wykroczenia administracyjnego z powodu przemocy domowej. Jedynym rozwiązaniem takiego problemu może być uchylenie orzeczenia sądu na podstawie nowo odkrytych okoliczności.
Jednym z głównych problemów, z jakimi boryka się krajowa praktyka w walce z przemocą w rodzinie, jest opóźnienie w opracowaniu i przyjęciu odpowiednich regulaminów, programów, deklaratywny charakter poszczególnych aktów prawnych oraz brak równowagi w zwiększonej odpowiedzialności za popełnianie przemocy w rodzinie oraz brak skutecznych środków zapobiegawczych w tym zakresie.
Ponadto niedoskonałość narzędzi legislacyjnych do walki z przemocą w rodzinie w praktyce uzupełnia niewystarczający profesjonalizm funkcjonariuszy organów ścigania, którzy nie uwzględniają specyfiki konkretnych sytuacji, a w niektórych przypadkach ignorują uzasadnione wyzwania i nie rozróżniają konfliktu rodzinnego i domowego. przemoc.
Zakłada się, że kompleksowy system zwalczania przemocy będzie mógł w pełni działać i realnie zmniejszać odsetek przemocy w rodzinie dopiero po przyjęciu i wdrożeniu odpowiednich programów profilaktycznych, tj. co najmniej po dwóch lub trzech latach.
Możesz polubić