Zgodnie z „Jednolitym raportem o przestępstwach” zamieszczonym na stronie Prokuratury Generalnej Ukrainy ([zasób elektroniczny]: https://old.gp.gov.ua/ua/statinfo.html ), udział liczba przestępstw przeciwko mieniu w stosunku do łącznej liczby wszystkich przestępstw zawsze była największa. I to właśnie liczba zarejestrowanych przestępstw w postaci kradzieży (art. 185 kk Ukrainy) jest w tym udziale dominująca. Wymaga to szczegółowego i dokładnego przestudiowania jego koncepcji i podstaw do demarkacji.
Aby zbadać pojęcie i oznaki składu kradzieży jako przestępstwa, przeanalizujemy praktykę sądową w tym zakresie. Zgodnie z uchwałą Plenum Sądu Najwyższego „O praktyce sądowej w sprawach o przestępstwa przeciwko mieniu” kradzież (potajemna kradzież cudzego mienia) jest kradzieżą, której sprawca uważa, że robi to niepostrzeżenie na rzecz ofiary lub inne osoby.
Dokonując kradzieży, osoba przejmuje na własną korzyść cudzą własność, czyli majątek, który nie jest jej własnością lub nie jest jej legalnym posiadaniem. Własnością może być wszystko, co ma wartość pieniężną, a mianowicie rzeczy, gotówka, papiery wartościowe i metale. Obowiązkową cechą kradzieży jest sposób przejmowania mienia – musi być tajny, gdy sprawca robi to niepostrzeżenie dla innych osób.
ODRÓŻNIENIE KRADZIEŻY OD DROBNEJ KRADZIEŻY CUDZEJ WŁASNOŚCI
Odpowiedzialność administracyjna jest przewidziana w przypadku drobnej kradzieży cudzej własności, w przeciwieństwie do kradzieży. Zgodnie z art. 51 kpk kradzież cudzego mienia uważa się za drobną, jeżeli wartość tego mienia w chwili popełnienia przestępstwa nie przekracza 0,2 minimalnego dochodu obywatela wolnego od podatku. (*od 1 lipca 2022 r. limit odpowiedzialności administracyjnej będzie wynosił 1254 UAH × 0,2 = 250,80 UAH).
Dlatego też, jeśli ktoś ukradł mienie, którego wartość jest mniejsza niż 250,80 UAH, to ponosi odpowiedzialność administracyjną. Jeśli ten limit został przekroczony, jest to przestępstwo.
ODRÓŻNIENIE KRADZIEŻY OD ZNALEZISKA
Aby odróżnić kradzież od znaleziska, należy określić następujące okoliczności:
a) czy sporny majątek został usunięty z posiadania właściciela;
b) czy właściciel zna lokalizację tej nieruchomości;
c) ile czasu minęło po utracie majątku przez właściciela i jego odkryciu, czy właściciel miał powody, by uznać nieruchomość za trwale utraconą;
d) czy osoba, która odnalazła mienie, była naocznym świadkiem zdarzenia zaginięcia i podejmowała jakiekolwiek aktywne działania zmierzające do wyprowadzenia rzeczy z posiadania właściciela;
e) czy możliwe było zidentyfikowanie prawnego właściciela nieruchomości.
Wyobraźmy sobie sytuację, Petrenko postanowił wyrzucić własny rower, ponieważ jest uszkodzony i bezużyteczny, i zostawił go w pobliżu koszy na śmieci w domu. Kilka miesięcy później Petrenko zobaczył, że sąsiad jedzie na już działającym rowerze i chce go odzyskać. Petrenko uważał, że najskuteczniejszym sposobem zwrotu roweru będzie skontaktowanie się z policją. Twoim zdaniem policja powinna zakwalifikować działania sąsiada jako kradzież lub znalezisko?
ODRÓŻNIANIE KRADZIEŻY OD OSZUSTWA
Zgodnie z art. 190 Kodeksu Karnego Ukrainy przez oszustwo rozumiemy przejęcie cudzej własności lub nabycie prawa do własności w drodze oszustwa lub nadużycia zaufania. Oszustwo (poinformowanie ofiary o fałszywych informacjach lub zatajenie pewnych okoliczności) lub nadużycie zaufania (nieuczciwe wykorzystanie zaufania ofiary) w oszustwie jest wykorzystywane przez osobę winną w konkretnym celu, aby przekonać ofiarę w opłacalność lub obowiązek przekazania własności lub prawa do niej. Jednocześnie obowiązkową oznaką oszustwa jest to, że ofiara dobrowolnie przekazała mienie lub prawo do niego. Jeżeli w celu uzyskania dostępu do mienia wykorzystano oszustwo lub nadużycie zaufania, tj. zajęcie mienia nastąpiło potajemnie, to nie ma tu elementu oszustwa, a takie działania należy zakwalifikować jako kradzież.
Sugerujemy rozważenie okoliczności rzeczywistej sprawy sądowej. Zgodnie z postępowaniem ofiara zgodziła się z kierowcą autobusu na przekazanie torby innej osobie. Wśród pasażerów tego autobusu był Sydorenko. On również prowadził ten pojazd i podsłuchał porozumienie między ofiarą a kierowcą autobusu, więc wziął torbę w celu kradzieży, nazywając siebie synem ofiary.
Jak Twoim zdaniem należy zakwalifikować ten akt?
Jak ustalił miejscowy sąd, ofiara nie oddała dobrowolnie swojej torby, co jest obowiązkowym przejawem oszustwa. W rzeczywistości oskarżony wykorzystał okoliczności, które obiektywnie istniały w momencie kradzieży, więc oszukanie kierowcy w tym konkretnym przypadku było tylko sposobem na dotarcie do cudzej własności, usunięcie jej w obecności osób postronnych, Sydorenko miał nadzieję, że jego działania nie byłyby przez te osoby postrzegane jako nielegalne. Ponieważ oszustwo w takich okolicznościach nie jest sposobem bezprawnego zajęcia cudzej własności, popełniony przez niego czyn społecznie niebezpieczny nie może stanowić oszustwa. Dlatego działania należy prawidłowo sklasyfikować zgodnie z częścią 2 art. 185 kodeksu karnego.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA KRADZIEŻ POPEŁNIONĄ W STANIE WOJENNYM
Ustawa Ukrainy nr 2117-IX „O zmianie kodeksu karnego Ukrainy o wzmocnieniu odpowiedzialności za grabież”, zgodnie z którą część 4 art. 185 Kodeksu Karnego Ukrainy po słowach „w dużych ilościach” dodano słowa „lub w warunkach stanu wojny lub stanu wyjątkowego”.
Przed odpowiednią wersją Prawa karnego kradzież była uważana za wykroczenie karne, ale pozbawienie wolności za to przestępstwo było przewidziane w przypadku wystąpienia takich okoliczności kwalifikujących, jak powtarzanie się lub przedkonspiracja przez grupę osób, z penetracją do mieszkania lub innej własności lub w dużym lub szczególnie dużym rozmiarze. Teraz okoliczność popełnienia kradzieży w stanie wojennym została dodana do powyższej listy jako element kwalifikujący przestępstwo. Oznacza to, że jeśli dana osoba popełni kradzież w takich warunkach, jego działania zostaną zakwalifikowane zgodnie z częścią 4 art. 185 Kodeksu Karnego Ukrainy, który podlega karze pozbawienia wolności od 5 do 8 lat.
Również dla prawidłowej kwalifikacji konieczne jest rozróżnienie, kiedy dokładnie kwalifikacyjną cechą kradzieży będzie popełnienie w warunkach wojny lub stanu wyjątkowego. Ustawodawca łączy przecież tę cechę nie tylko z czasem wprowadzenia stanu wojennego na Ukrainie, ale konkretnie z miejscami zniszczeń pożarowych, czasowej okupacji czy przemarszu wojsk.
Jeżeli uprowadzenie nastąpiło nawet w okresie stanu wojennego, ale poza granicami ww. okręgów i bez zastosowania warunków stanu wojennego, to niewłaściwe jest zastosowanie odpowiedniej cechy kwalifikacyjnej. Taka interpretacja odpowiada celowi wzmocnienia odpowiedzialności karnej za przestępstwa przeciwko mieniu, co znajduje odzwierciedlenie w uzasadnieniu do projektu ustawy nr 2117-IX: https://itd.rada.gov.ua/billInfo/Bills/ pubFile/1243626 ).
Możesz polubić